Kitap Özeti: Dr. Mehmet Yakup Buğra-Hatıralarım(Doğu Türkistan'ın Gerçek Hikayesi)

Kitap Abdullah Oğuz tarafından hazırlanmıştır.

Hatıraların sahibi Dr. Mehmet Yakup Buğra'dır. Yazar, çoğunlukla 1949-1976 yılları arasında Mao dönemi Doğu Türkistan'da yaşanan şahidi ve mağduru olduğu hadiseleri/zulümleri aktarmaktadır.

Doğu Türkistan 

Doğu Türkistan, tarihin başlangıcından beri insanlığın medeniyet ve kültür merkezlerinden biridir. En eski ticaret yollarından biri olan İpek Yolu'nun önemli güzergahı olması, stratejik konumu, yer altı ve yer üstü zenginlikleri sebebiyle tarih boyunca önemli bir cazibe merkezi olmuştur.

Doğu Türkistan; İskit, Hun ve Göktürk federasyonunun müttefiki ve Karahanlı, İdikut, Sarı  Uygur ve Saidiye devletlerinin yönetim merkezidir. Onlarca Türk devletine ev sahipliği yapmıştır. Binlerce yıl bağımsız yaşadıktan sonra 1758 yılında Çin işgali altına girmiştir.

İşgalin sebepleri unutulmasın diye Bilge Kağan taşa kazdırmıştır:

"Çin halkının sözleri tatlı ipekli kumaşları yumuşak imiş. Tatlı sözlerle, yumuşak ipekli kumaşlarla kandırıp uzak halkları öyle yakınlaştırır imiş. Yaklaştırıp konduktan sonra, kötü şeyleri o zaman düşünürmüş. İyi, bilgili insanı, iyi cesur insanı yürütmezmiş. Tatlı sözlerine, ipek kumaşlarına aldanıp çok sayıda öldün. Türk milleti çok öldün."(Orhun Abideleri Bilge Kağan Yazıtı Kuzey Yüzü)

Çinliler, işgalin ilk günlerinden itibaren Doğu Türkistan halkının yüreğine korku salmak için işkence, cinayet, katliam ve her türlü terör yöntemlerini uygulamışlar. Ayrıca Doğu Türkistan'ın tarih ve kültürünü tamamen ortadan kaldırmak için, mimari ve yazılı tarihi eserlerini ortadan kaldırmıştır.

Böyle yapmışlar çünkü asimilasyonun ilk basamağı; hedef toplumun ortak hafızası ve temeli olan dinini ve tarihini yok etmek, sonra da geleneklerini ve dilini ortadan kaldırmaktır. Örnek olarak Kültür Devrimi sırasında "Dört Eskiyi Yok Etme" düşüncesi altında mescit, medrese, han, hamam ve tarihi eserleri yok etmişler. Köylerde bunlardan hiç bırakmadılar ve bugünlerde tarihi Kaşgar şehrini tamamen yıkmaya başladılar.

Çinlilerin, Doğu Türkistan üzerindeki temel ekonomi politikası sömürüdür. Başta altın, petrol, doğalgaz ve kömür olmak üzere yer altı ve yer üstü zenginlikleri sömürülmüş ve yerel halk bunlardan yararlandırılmamıştır.

Doğu Türkistan'a göç eden Çinli nüfus, Doğu Türkistan'a yapılan yatırımlarla aynı oranda artmış ve yatırımlardan Çinli göçmenler faydalandırılmıştır. Yani yapılan yatırımlarda Uygur halkının refahı değil, bölgeye zorunlu göç ettirilen Çinlilerin geleceği ve kalıcılığı üzerinden Doğu Türkistan'ın asimile edilmesi planlanmıştır.

Çin yönetimi:

1. Mançu İmparatorluğu(1758-1911)
2. Çin Cumhuriyeti(1911-1949)
3. Çin Halk Cumhuriyeti(1949-?)

Çin yönetiminin zaman içinde isimleri değişse de amaçları değişmemiştir. Müslüman ve Türk kimliğini yok edip çinlileştirmek hedeflenmiştir.

Yapılan insanlık dışı politika ve yöntemlere karşı Doğu Türkistan halkı hiçbir zaman dinini terk etmemiş, milli kimliğini kaybetmemiş ve Çinlileşmeyi kabul etmemiştir.

Doğu Türkistan halkı 1863,1933 ve 1934 yıllarında bağımsız devletler kurmuştur.

12 Kasım 1933' te Kaşgar'da Sabit Damollam önderliğinde Türkistan İslam Cumhuriyeti kurulmuştur. Bu devletin yıkılmasından sonra 1944 yılında Ali Han Töre liderliğinde kurulan Doğu Türkistan Cumhuriyeti 1949 yılında kadar sürmüştür.

1949 yılında Doğu Türkistan'ın Çinliler tarafından işgal edilmesi ile işkence ve zulümler bir üst seviyeye taşınmıştır.

1949-1976 yılları arasında sert ve acımasızca uygulanan bu politikalara Mao Zedung'un ölümü ile bir süre ara verilmiş.

1989 yılında Tiananmen olayları ile demokratikleşme hareketleri sona ermiş ve yönetimde tekrar sertlik başlamıştır.

Özetle:

• 12 Kasım 1933'te Türkistan İslam Cumhuriyeti kurulmuştur.
• 1944-1949 yılları arasında Doğu Türkistan Cumhuriyeti var olmuştur.
• 1949'da tekrar işgal edilmiştir.
• 1976'da Mao Zedung'un ölümü ile sertliğe ara verilmiştir.
• 1989 yılında Tiananmen olayları ile demokratikleşme hareketleri son bulmuş ve yönetimde sertlik tekrar başlamıştır.

2001 yılında meydana gelen 11 Eylül saldırıları ile kendi çıkarları doğrultusunda hareket eden Çinliler terör bahanesi ile Doğu Türkistan'a yaptıkları asimilasyonu sertleştirmiştir.

Zulme karşı 5 Temmuz 2009'da Urumçi' de gösterilen kitlesel tepki Çinliler tarafından kanlı şekilde bastırılmış ve binlerce Uygur öldürülmüş veya kaybolmuş.

2012 yılında Xi Jin Ping' in iktidara gelmesiyle de baskı ve asimilasyon politikaları son safhaya ulaşmıştır.

İnsanlar yıllar önce katıldıkları bir dini faaliyet bahane edilerek uzun süreli hapis cezalarına çarptırılmıştır. Uygur kızları zorla Çinli erkekle evlendirilmektedir. Ayrıca zorla akraba ilan edilip Çinliler çoğunlukla erkek kalmayan Uygur evlerinde ikame ettirilmeye başlanmıştır.

Dr. Mehmet Yakup Buğra'nın Hatıraları

27 Eylül 1949'da Hoten şehrine ilanlar yapıştırılmış. İlanın içeriği "Xinjiang" bölgesel yönetimi ve garnizon komutanlığının "Xinjiang'ın sulh ile kurtarılması hakkında"dır.

Sulh ile kurtuluşun manası kayıtsız şartsız teslim olmaktır. Emre itaat, tertip ve intizama riayet isteniyor. Bu ilanın akabinde "Geçmiş Soruşturulmayacak" yazıyor. Halbuki 27 yıl içinde siyasal ve sosyal hareketlerde sosyal ilişkiler ve aile geçmişi gibi konular soruşturulmuştur. 

27 yıl içinde geniş kapsamlı temizlik hareketi yapılmıştır.

• "Devrim Karşıtı Unsurları Temizleme" Hareketi
• Engelleri Temizleyip Harekete Kolaylık Sağlama
• Kira Hakkını Kısıtlama, Zorbalara Karşı Duruş

Zenginlerin fakir çiftçilere verdiği tarladan aldığı kira fiyatına fazla diyerek kirayı düşürüp, geçen 10 senenin kira fiyatından kalanları borçlandırarak zenginlerden aldılar. Borcu tahsile toprak sahiplerinin elindeki tüm hasadı alarak başladılar.

• Hakimiyeti Güçlendirme Hareketi
• Toprak Islahatı

Köylerde öncelikle "sınıfsal bir derecelendirme" yapıldı. Toprak ağası ve zengin çiftçileri "sınıfsal düşman" diyerek topluca ezdiler. Toprak ıslahatında asıl amaç; toprak üzerindeki özel mülkiyeti ortadan kaldırıp, toprağı sözde ortak mülkiyete geçirmektir.

• Özel Sermayeyi Sosyalist Sermayeye Dönüştürme

4 bin Yuan'dan fazla sermayesi olanları "devlet ile ortak "yaptılar sonra da bütün sermayeyi devletleştirdiler.

• Ahlak Düzeltme Hareketi
• Edebiyat Sanat Alanındaki Temizlik
• Etnik Milliyetçiliğe Karşı Duruş Hareketi
• Kültür Devrimi
• Organizasyon
• Eğitim
• Pozisyonunu İlan Etme

Herkesi sırayla elden geçirmektir. Sırayla belirlenen kişiler bütün hayatını, yaptıklarını, hayallerini, fikirlerini toplantıda ortaya çıkıp anlatıyordu. Halk arasında bu "öküzün altında buzağı aramak" olarak isimlendirilmiştir.

• İfşa Etme Safhası

Konuşup yorgunluktan takati kalmayan kişinin hakkında; başkaları gördüğü, bildiği, tahmin ettiği veya şüphelendiği harekete, aykırı söz ve davranışlarını ortaya koyup ifşa etmeye başlıyordu. Dazıbav denen duvarlara bu ifşalar yapıştırılıyordu.

Mücadele Etme, Darbe Vurma

İfşa etme safhasından sonra mücadele ve darbe vurma safhaları geliyor. Burada amaçları fiziksel ve psikolojik eziyeti birleştirip insanın dayanma gücünü kırıp, zorla itiraf ettirme yolu ile "sınıfsal düşmanları" yok etme zeminini hazırlamaktan ibaret.

3 safhadan oluşur.

• Birinci safhada öz eleştiri yaptırılır.
• İkinci safhada ifşa edilir.
• Üçüncü safhada terbiye etme, itiraf ettirme hayata geçiriliyor.

Kişi normal işlerini bırakıp,gündüzleri kaba işlerde, her türlü fiziki güç gerektiren ağır işlerde, hatta sokakları süpürme, tuvalet temizleme gibi işlerde çalıştırılıp aşağılama ile psikolojik ve fiziki işkenceye alınıyor.

Bu dönemdeki en çirkin uygulamalar;

1. Yok yere olay çıkarıp çamur atma
2. Yalancı şahit çıkarıp yüzleştirme
3. Gündüzleri ağır işlerde çalıştırıp, geceleri uyutmadan sorgulama
4. Baş aşağı asılarak kamçılama
5. Parmak aralarına bambu çakma
6. Elektrik verme
7. Başını kovaya sokma
8. Kadınların giysilerinin içine kedi koyma

Korkutmaların ve baskıların amacı, komünist diktatörlüğü korumak.

• Hüküm İlan Etme Safhası

Suçlanan kişilerin kendini savunma hakkı yoktur.

Atçuy İnkılabı

Türkistan'daki ilk ciddi, silahlı ayaklanmadır. 

Dört Eskiyi Yok Etme

Dini ve milli varlığa hücum yapıldı.

Cenaze namazı kılmak, Kur'an okumak, dini merasimler yasak oldu. Sarık veya doppa takanlar varsa başlarından çıkarılıp şapka giyilmesi zorlandı. Selamün aleyküm bile yasaklandı.